جنبش زنان ایران و مصر بعد از جنگ جهانی دوم تا انقلاب اسلامی ایران

تلاش زنان در جهت کسب حقوق اجتماعی بیشتر و داشتن جایگاه اجتماعی برابر با مردان ابتدا در کشورهای صنعتی اروپایی آغاز گردید و نام جنبش زنان به خود گرفت .پس از آن و با فاصله کمی این موضوع در کشور های اسلامی خاورمیانه نیز مطرح گردید و به ویژه از سوی طبقه روشنفکر جامعه مورد استقبال قرار گرفت . با بررسی جنبش زنان در دو کشور اسلامی و شرقی ایران و مصر در بین سال های1324ش/ 1945م یعنی پایان جنگ جهانی دوم تا سال1357ش/ 1979م و شروع انقلاب اسلامی ایران می توان به چشم اندازی از تأثیر این تحفه غرب در کشورهای شرقی – اسلامی و چگونگی برخورد این جوامع با آن دست یافت . در همین راستا جنبش زنان ایران و مصر را در تعامل با جریان های سیاسی دراین کشورها در زمان مورد نظر ؛ یعنی ملی گرایی و ناسیونالیسم ، کمونیسم و سوسیالیسم و در آخر، اسلام گرایی، به ویژه در دهه هفتاد میلادی /دهه پنجاه شمسی ،بررسی می کنیم . جنبش زنان در ایران و مصر در پی تحولات و تغییرات بنیادینی که در قرن بیستم موجب دگرگونی های بسیاری در جامعه شد ؛پیش آمد و خود تا حدود زیادی نتیجه همین تحولات بود . ایران در جریان انقلاب اصلاح- طلبانه مشروطیت، و مصر در تلاش جهت استقلال کشور.جنبش زنان در هر دو این کشورها از جریان های ناسبونالیستی ، کمونیستی و سوسیالیستی و اسلام گرایی، تأثیر پذیرفت . اما این تأثیر در هر کدام از این کشورها متفاوت بود. گروهی از زنان فعال در جنبش زنان ایران، که عقاید کمونیستی یا سوسیالیستی داشتند ؛ فعال ترین و سازمان یافته ترین گروه ،محسوب می شدند. در حالی که در مصر چنین اتفاقی در مورد زنان ناسیونالیست و سکولار رخ داد. جنبش زنان ایران تأثیر بیشتری از اسلام گرایی گرفت واین به این دلیل بود که اسلام گرایان توانستند طومار سلطنت را در این کشور برچینند و حکومتی نوینی بر اساس اعتقادات اسلامی بر پا سازند؛در حالی که در مصر نتوانستند تغییر بنیادی ایجاد کنند و در نتیجه تأثیر اسلام گرایان بر جنبش زنان مصر نیز نسبت به ایران چندان چشمگیر نبود . این پایان نامه به دو بخش ایران و مصر و بخش نهایی مقایسه این دو جامعه تقسیم شده است .در مورد ایران در ابتدا تاریخچه ای از جنبش زنان پیش از جنگ جهانی دوم مورد بررسی قرار گرفته است.در بررسی جنبش زنان پس از جنگ جهانی دوم مطلب در دوفصل یکی از 1320تا 1332 و کودتای 28 مرداد و دیگری از کودتای 28 مرداد تا انقلاب اسلامی گنجانده شده است . در مورد مصر نیز ابتدا تاریخچه ای از جنبش زنان تا پیش از جنگ جهانی دوم مورد بررسی قرار گرفته و سپس به بررسی جنبش زنان در این کشور بعد از جنگ جهانی دوم پرداخته شده است.